Bir zamanlar dünyanın en güçlü ülkeleri arasında yer alan ve Fransa ve Almanya’dan daha yüksek bir refah seviyesine sahip olan Arjantin, bugün çok farklı bir konumda.
100 yıl önce bu refahta İngiltere’ye yapılan kırmızı et ihracatının büyük payı vardı.
Bugün içinde bulundukları ekonomik kriz nedeniyle Dünya Bankası’nın kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla listesinde 70’inci sıraya gerilemiş durumdalar.
Ülkede pek çok kişi artık meralarda otlamaya devam eden ineklerin etini satın alamıyor.
Başkent Buenos Aires’in tenha bir mahallesinde yaşayan 20’li yaşlarının başındaki Oriana ve Samir çifti de onlardan biri.
Oriana “Çok zor bir durumdayız. “Sürekli olarak ay sonuna nasıl yetişeceğimizi düşünüyoruz” diyor ve ekliyor:
“Biz bir et ülkesiyiz ama sadece tavuğa paramız yetiyor.”
Aslında tavuk artık bir lüks haline geldi.
Geçen yıl enflasyon yüzde 211 ile 30 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Yalnızca Aralık ayında aylık enflasyon yüzde 25 oldu.
Genç çift, kızları Ciara ve Samir’in anne-babası ve erkek kardeşiyle küçük bir evi paylaşıyor.
Faturaları ödemek için çok çalışmak zorundalar.
Gıda fiyatlarının yanı sıra kira, elektrik ve ulaşım maliyetleri de her ay artıyor.
Her şeyin fiyatı artarken kuryelik yapan Samir’in geliri ekonomik kriz nedeniyle azalmıştır.
Sokaktaki insanların artan çaresizliği de onu endişelendiriyor.
“Cep telefonunuzu elinizden almak için sizi öldürebilirler” diyor.
Resmi bilgilere göre nüfusun yüzde 40’ından fazlası yoksulluk sınırının altında.
Pek çok kişi gerçek oranın daha yüksek olduğunu düşünüyor.
Hem Oriana hem de Samir, Arjantin’in yeni lideri Javier Milei’ye oy verdi.
Radikal sağcı Milei geçen yıl oyların yüzde 55’ini alarak iktidara geldi.
Samir “Halkın sorunlarını anlıyor. “Arjantin’in enflasyonla mücadele etmek için ihtiyacı olan şey o” diyor.
Ancak herkes bu kadar emin değil.
12 tatlıcı ve bakkaldan oluşan bir zincire sahip olan Claudio Paez, bir zamanlar başarılı bir iş adamıydı.
Ancak halkın alım gücünün düşmesi sonucu dükkânlarını kapatmak zorunda kaldı.
Bugün sadece iki mağaza açık ve işler daha da kötüye gitmeyi bekliyor:
“Ekonomik sıkıntılar 3 ay daha devam ederse giderlerim gelirlerimden fazla olacak.”
Maddi sıkıntılar karşısında halk yeni çözümler üretmeye çalışıyor.
Claudio’nun mağazalarından birinin yanına park edilmiş bir minivanda 12 yumurta 1 dolara satılıyor.
İlgi yoğun, araç önünde kuyruk oluştu. Ancak satıcı, polisin gelip bu kayıt dışı satışa ceza vereceğinden korkarak fazla kalmaksızın harekete geçer.
Buenos Aires sokakları hâlâ 19. yüzyılın hızlı ekonomik büyümesi sırasında inşa edilen gösterişli binalarla dolu.
Ancak kayıtsız sokak satıcıları ve korsan taksiler onları bekliyor.
Salta Ulusal Üniversitesi’nin resmi verileri kullanarak yaptığı bir analiz, işgücünün yarısının kayıt dışı çalıştığını gösteriyor.
Eski hükümetin seçimden hemen önce çıkardığı bir yasa sonucunda ülkede gelir vergisi ödeyenlerin sayısı önemli ölçüde azaldı.
Bu, parası biten ve gelire muhtaç bir ülke için korkunç bir haber.
Arjantin kazandığından fazlasını harcıyor.
Uluslararası Para Fonu’na (IMF) olan borcu ise 44 milyar dolar civarında.
Aynı zamanda IMF’ye en çok borcu olan ülke.
Başkan Milei ekonomik krize cevapları olduğunu söylüyor. Eğitimi gereği bir ekonomist olan kendisi, engellenmemiş serbest piyasalara ve küçülmüş bir devlete yürekten inanıyor. Kampanya gezisinde, maliyet düşürme konusundaki kararlılığının sinyalini vermek için havada gerçek bir elektrikli testere sallayarak büyük ilgi topladı.
Ayrıca merkez bankasını havaya uçuracağına, yerel para birimi olan pesodan tamamen kurtulacağına ve yerine ABD dolarını koyacağına söz verdi. Her iki fikir de şu anda ikinci planda kalıyor, özellikle de hükümetin kendisinin dolar sıkıntısı çekmesi nedeniyle.
Bunun yerine, Başkan Milei rekabet gücünü artırmak için pezoyu yarı yarıya düşürdü. Ve bakanlıkların sayısını da benzer miktarda azalttı.
Ve şu anda Kongre’nin önünde olan “Omnibus” yasa tasarısı olarak bilinen bir dizi teklifle birlikte, şimdi sıra kamu harcamalarında.
Analist Sergio Berensztein, “Son 30 yıldır manyaklar gibi para basıyoruz, bu yüzden bu kadar yüksek enflasyonla karşı karşıyayız. Şimdi ilk kez sorunu anlayan bir başkanımız var.”
Bay Berensztein, tek çözümün bütçeyi dengelemeye çalışmak olduğunu söylüyor ve hükümetin bu yılın sonuna kadar bunu gerçekleştirmeye söz verdiği bir şey. Ancak bunun “sert” olacağını da ekliyor.
Milei açık bir oy farkıyla iktidara gelmiş olsa da partisi Kongre’de çoğunluğa sahip değil. Aslında çoğunluktan uzaklar.
Partisi Özgürlük Gelişimi, 2021 parlamento seçimlerinde sandalyelerin yalnızca yüzde 15’ini kazanabildi.
Ayrıca ülkedeki güçlü muhalefetin sendikalar üzerinde etkisi var.
Sendikalar geçen hafta genel greve gitti ve ülke genelinde on binlerce kişinin katıldığı kitlesel gösteriler düzenledi.
Danışmanlık şirketi Cafeidas Group’tan Juan Cruz Diaz, Milei’nin önerdiği değişikliklerin ülkeye zarar verebileceğini söylüyor:
“Milei’ye oy verenlerin çoğu bir değişiklik istiyordu. Ancak bu onların ekonomiye ve devlet yapısına özgürlükçü yaklaşımı destekledikleri anlamına gelmiyor.”
Kongre gelecek hafta Milei’nin önerilerini oylayacak.
Kabul edilip edilmeyeceğini tahmin etmek zor.
Üstelik bunlar kabul edilse bile enflasyonun düşeceğinin garantisi yok.
Seçmenler için en önemli bahis enflasyonun düşeceğidir.
Diaz, yeni eyalet liderinin ekonomideki durumu değiştirmek ve insanlara biraz nefes alması için “birkaç ayı” olduğunu söyledi.
Milei seçmenleriyle geçirecekleri balayı kısa sürecek gibi görünüyor.
